Những câu chữ tôi chẳng bao giờ viết ra cho đặng và những cảnh sắc tôi chẳng bao giờ thuật tả cho xong: vậy thì đưa lời rõ rệt dường bao cho cái nết chây ì của tôi đây nó biết chúng, vậy thì thuật tả chúng rõ rệt dường bao trong tâm tưởng của tôi khi mà, lúc đương tựa người vào ghế, mối ràng của tôi với đời thật quá là miên viễn. Tôi chạm đục thành các câu vuông vẹn, từng chữ rõ rành rành; những vở kịch với bao tuyến truyện đan kết được dựng lên trong trí óc tôi, tôi cảm thấy được chuyển động của con chữ và của nhịp vần trong những giai phẩm thơ nơi từng từ một và lòng nhiệt luyến hết mực, tự hồ một nô lệ vô hình, cứ lẩn trong màn đêm mà dò theo sau tôi. Nhưng nếu tôi rời đi một bước khỏi cái ghế, nơi tôi để ườn ra đó mấy cảm giác gần tròn đầy thế này, rồi di chuyển đến bàn đặng mà ghi chúng ra, thì chữ tháo chạy, kịch tiêu tùng, còn ở mối liên kết sống còn vốn liên hợp bao tiếng rì rầm có nhịp có điệu thì còn gì ngoài một niềm hoài vọng miên viễn, một vệt nắng chiếu trên mấy ngọn núi tít xa, một ngọn gió rung rung cành lá bên rìa sa mạc, một mối thân thuộc mải miết không thành hình, một cơn sướng khoái vui vầy nơi kẻ khác, và người đàn bà kia ta linh tính sẽ ngoái nhìn lại mà rốt cục lại không hề có trên cõi đời này.
Thảy mọi kế hoạch hình dung được, tôi đều làm cả. Bản Ilíada mà tôi soạn nên mang lấy một cấu trúc hợp lẽ, chính là sự kết nối tự nhiên các epodos [vĩ khúc] mà Homero không sao đạt được. Mức toàn hảo nghiêm nhặt mà tôi thể hiện ở mấy vần thơ chưa nên con chữ sẽ khiến cho sự tinh xác của Virgil trông lơ mơ và khiến cho uy lực của Milton trông èo uột. Văn châm biếm phúng dụ của tôi vượt hẳn Swift ở lối dùng biểu tượng tinh xác nhằm thể hiện các chi tiết đặc thù có liên hệ nhau. Biết bao nhiêu Verlaine tôi đã hoá thành.
Và mỗi lần tôi đứng dậy khỏi ghế, nơi những thứ này có một tồn tại vượt quá những giấc mơ đơn thuần, tôi lãnh chịu một bi kịch nhân đôi khi biết rằng chúng vô giá trị mà đồng thời cũng biết rằng thực tế chúng đâu phải là những thứ hoàn toàn trong cơn mơ và biết rằng một vệt nào đó sót lại từ chúng cứ lởn vởn mãi nơi ngưỡng cửa trừu tượng dẫn đến suy tư của tôi về chúng và sự tồn tại của chúng.
Tôi là hạng thiên tài trong cơn mơ hơn là trong đời sống. Đó là bi kịch của tôi. Tôi là người chạy bỗng ngã xuống ngay trước vạch đích đến, một kẻ dẫn đầu cuộc đua cho tới lúc ấy.
Đoàn Duy chuyển ngữ từ bản Anh văn
Nguồn:
Pessoa, Fernando. (2018). The Book of Disquiet (tr. 390–1). Bản dịch Anh văn của Margaret Jull Costa. Serpent's Tail.
No comments:
Post a Comment