Margaret Atwood - Những cái kết có hậu

Margaret Atwood

Những cái kết có hậu

John và Mary gặp nhau.

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

Nếu bạn muốn một cái kết có hậu, hãy thử trường hợp A.

A. John và Mary yêu nhau rồi cưới nhau. Cả hai đều có công việc lương cao và xứng đáng, và họ đều thấy công việc của mình thật hào hứng và kích thích. Họ mua một căn nhà đẹp xinh. Giá bất động sản tăng lên. Rốt cuộc, khi có thể thuê người giúp việc sống chung nhà, họ sinh ra hai đứa con, và dành hết thời giờ cho chúng. Bọn trẻ lớn lên khoẻ mạnh. John và Mary có đời sống tình dục hào hứng và kích thích và có những người bạn xứng đáng. Họ đi nghỉ mát vui vẻ bên nhau. Họ nghỉ hưu. Cả hai đều có những thú vui mà họ thấy thật hào hứng và kích thích. Cuối cùng thì họ chết. Đến đây câu chuyện kết thúc.

B. Mary phải lòng yêu John nhưng John không yêu Mary. Anh ta chỉ dùng thân xác cô nàng cho những lạc thú riêng mình và để làm vừa lòng chút đỉnh cho cái tôi của mình. Anh ta đến căn hộ của cô nàng hai lần mỗi tuần và cô nàng nấu bữa tối cho anh ta, bạn sẽ để ý thấy là anh ta thậm chí không cho là cô nàng đáng giá để ra ngoài ăn tối, và sau khi ăn xong bữa tối anh ta làm tình với cô nàng rồi sau đó anh ta đi ngủ, còn cô nàng đi rửa chén đĩa để anh ta không nghĩ là cô nàng bừa bộn khi để chén đĩa dơ bẩn nằm khắp nơi, rồi thoa loại son môi tươi tắn để trông thật xinh xắn khi anh ta thức dậy, nhưng khi thức dậy thì anh ta thậm chí còn không để ý tới, anh ta mang vớ, mặc quần cụt, mặc quần dài, mặc áo, thắt cà-vạt, và mang giày vào, một trình tự đảo ngược so với trình tự anh cởi chúng ra. Anh không cởi đồ Mary, cô nàng tự mình cởi, cô nàng làm như thể lần nào cô nàng cũng muốn việc đó đến chết vậy, không hẳn là vì cô nàng thích chuyện tình dục, cô nàng không thích, nhưng cô nàng muốn John nghĩ là cô nàng có thích bởi vì nếu họ làm chuyện đó đều đặn thì chắc chắn anh ta sẽ quen thuộc với cô nàng, anh ta sẽ trở nên phụ thuộc vào cô nàng và họ sẽ cưới nhau, nhưng John đi ra cửa mà không một lời chúc ngủ ngon và ba ngày sau anh trở lại lúc sáu giờ và họ làm lại toàn bộ chuyện đó.

Mary thấy mệt mỏi. Khóc sẽ làm gương mặt bạn xấu đi, mọi người đều biết chuyện đó và Mary cũng thế nhưng cô nàng không dừng lại được. Những người ở chỗ làm để ý thấy. Bạn cô nàng bảo rằng John là thứ chuột bọ, thứ con lợn, thứ con chó, anh ta không đủ tốt đối với cô nàng, nhưng cô nàng không sao tin nổi điều đó. Cô nàng nghĩ rằng bên trong John là một John khác, tốt hơn. John khác này sẽ xuất hiện như con bướm chui ra từ kén, như tên hề nhảy ra khỏi cái hộp, như cái hột từ quả mận khô vậy, nếu John đầu tiên ấy được ép lại vừa đủ.

Một chiều nọ, John than phiền về thức ăn. Trước đây anh ta chưa bao giờ than phiền về thức ăn. Mary bị tổn thương.

Bạn cô nàng bảo rằng họ thấy anh ta trong một nhà hàng với một phụ nữ khác, tên cô nàng đó là Madge. Ngay cả Madge cũng chẳng phải là điều làm Mary rốt cuộc phải khó chịu: mà chính cái nhà hàng kia. John chưa bao giờ dẫn Mary đến một nhà hàng nào. Mary gom hết thuốc ngủ và aspirin có thể tìm thấy được, và uống chúng cùng với nửa chai rượu sherry. Bạn có thể thấy cô nàng là loại phụ nữ nào nhờ vào thực tế rằng chai rượu đó thậm chí còn không phải là whiskey. Cô nàng để lại cho John mấy chữ. Cô nàng hi vọng anh ta sẽ phát hiện ra mình và đưa cô nàng đến bệnh viện kịp lúc và sẽ hối lỗi và rồi họ có thể cưới nhau, nhưng chuyện này không xảy ra và cô nàng chết.

John cưới Madge và mọi thứ tiếp tục như ở trường hợp A.

C. John, một người đàn ông lớn tuổi, phải lòng yêu Mary, và Mary, mới hai mươi hai, cảm thấy tội nghiệp ông bởi ông cứ lo chuyện tóc rụng. Cô nàng ngủ với ông cho dù cô nàng không yêu ông. Cô nàng gặp ông ở chỗ làm. Cô nàng phải lòng yêu một người tên James, một chàng trai cũng hai mươi hai và chưa sẵn sàng yên bề gia thất.

John trái lại đã yên bề gia thất từ lâu: đó là cái làm ông phiền muộn. John có công việc ổn định, được trọng vọng và đi đầu trong lĩnh vực của mình, nhưng Mary không thấy ấn tượng, cô nàng thấy ấn tượng trước James, người có chiếc xe máy và một bộ sưu tập đĩa nhạc ngon lành. Nhưng John thường cưỡi xe đi xa, để được tự do. Tự do đối với các cô gái không giống thế, do vậy trong lúc đó thì Mary trải qua những buổi tối thứ Năm cùng với John. Thứ Năm là ngày duy nhất John có thể ra khỏi nhà.

John cưới một phụ nữ tên Madge và họ có hai đứa con, một ngôi nhà đẹp xinh mà họ mua ngay trước khi giá bất động sản tăng lên, và có những thú vui mà họ thấy hào hứng và kích thích, khi mà họ có thời giờ. John cho Mary biết rằng cô nàng quan trọng với ông đến dường nào, nhưng tất nhiên ông không thể bỏ vợ mình được bởi vì bổn phận là bổn phận. Ông cứ tiếp tục chuyện này hơn mức cần thiết và Mary thấy chán chường, nhưng những người đàn ông lớn tuổi có thể duy trì chuyện đó lâu hơn nên nhìn chung cô nàng vẫn có được khoảng thời gian tương đối vui vẻ.

Một ngày nọ, James phóng tới trên chiếc xe máy với dàn động cơ lai hợp thượng hạng của California, rồi James và Mary lên cơn phê thuốc hơn mức bạn có thể tin được và họ leo lên giường. Mọi thứ diễn ra ngấm ngầm thôi, nhưng rồi John xuất hiện, ông có chìa khoá căn hộ của Mary. Ông bắt gặp họ say thuốc và quấn vào nhau. Ông gần như chẳng có tư cách gì để ghen tuông, khi nghĩ đến Madge, nhưng dẫu sao thì ông cũng bị giáng một cú làm cho suy sụp. Rốt cuộc thì ông đã trung niên, hai năm nữa ông sẽ hói như một quả trứng và ông không chịu đựng được chuyện ấy. Ông ta mua một khẩu súng ngắn, bảo là cần nó để tập bắn – phần này trong cốt truyện thì rõ kém, nhưng ta có thể xử lý sau – rồi ông hai người đó và bắn cả chính ông.

Sau một thời gian để tang cho phải phép, Madge cưới một người đàn ông hiểu chuyện tên là Fred và mọi thứ tiếp tục như trường hợp A, nhưng dưới hai cái tên khác.

D. Fred và Madge không gặp vấn đề gì cả. Họ sống chung nhau rất ổn và đều giỏi xử lý bất kì khó khăn nhỏ bé nào nảy sinh ra. Nhưng căn nhà đẹp xinh của họ nằm bên bờ biển và ngày nọ một cơn sóng thuỷ triều khổng lồ ập tới. Giá bất động sản giảm xuống. Phần còn lại câu chuyện là về cái gây nên cơn sóng thuỷ triều kia và làm thế nào họ thoát khỏi nó. Họ thoát được, mặc dù hàng nghìn người chết đuối. Phần nào đó trong câu chuyện kể về việc làm thế nào hàng nghìn người chết đuối, nhưng cả Fred và Madge đều là người có đức hạnh và may mắn. Cuối cùng đứng trên vùng đất cao họ nắm chặt tay nhau, ướt át và sũng nước và lòng đầy cảm kích, và câu chuyện tiếp tục như trường hợp A.

E. Vâng, nhưng Fred có quả tim tồi tệ. Phần còn lại câu chuyện là về chuyện hai người ân cần và thấu hiểu cho nhau ra sao đến khi Fred chết. Sau đó Madge dành hết thời gian cho công việc từ thiện cho đến đoạn kết của A. Nếu bạn thích, nó có thể là “Madge”, “ung thư”, “tội lỗi và bối rối”, và “ngắm chim”.

F. Nếu bạn nghĩ toàn bộ câu chuyện này mang chất tư sản quá mức, hãy biến John thành một nhà cách mạng và Mary là một đặc vụ phản gián và xem thử chuyện đó đưa bạn đi xa đến cỡ nào. Hãy nhớ, đây là Canada. Bạn vẫn sẽ kết lại ở A mà thôi, mặc dù ở đoạn giữa bạn có thể có được một thiên truyện ầm ĩ đầy dục vọng của mối quan hệ tình ái nồng nàn, một biên niên kí cho thời đại chúng ta, đại loại thế.

***

Bạn sẽ phải đối diện nó, những đoạn kết luôn như nhau bất kể bạn xắt lát mỏng ra thế nào. Đừng bị mê hoặc bởi bất kỳ cái kết nào khác, chúng toàn là giả dối, hoặc là cố tình giả dối, với ý định hiểm độc nhằm lừa gạt người ta, hoặc là có động cơ từ một niềm lạc quan thái quá nếu không muốn nói là từ ngay cái tính đa cảm.

Cái kết chân thực duy nhất là cái được đưa ra ở đây:

John và Mary chết. John và Mary chết. John và Mary chết.

***

Quá nhiều thứ cho các đoạn kết. Những khúc mở đầu luôn thú vị. Tuy nhiên, những tay sành sỏi đích thực lại có tiếng là chuộng cái dải nằm ở giữa, bởi vì nó là phần khó nhất để ta có thể thực hiện bất kỳ điều gì.

Đó là tất cả những điều có thể nói được về cốt truyện, mà dù gì cũng chỉ là thứ này tiếp sau thứ nọ thôi, một cái gì đó và một cái gì đó và một cái gì đó.

Bây giờ hãy thử Làm thế nào và Tại sao.

Đoàn Duy chuyển ngữ

Nguồn:
Margaret Atwood; Happy Endings; Murder in the Dark: Short Fictions and Prose Poems; Texas Bookman, 1983.