Charles Simic - Radio tắt ngúm

Liệu người ta còn tức tối về chuyện Nam-tư thua Brazil ở World Cup 1950? Có lẽ không, nhưng tôi thì còn. Hồi ấy tôi mười hai tuổi, nhưng đã là rất cuồng bộ môn banh tròn. Lúc đó tôi đọc các trang thể thao của các tờ báo và các tờ tạp chí ra hằng tuần, nghe các trận đấu qua radio, đi gặp một ông chú nào đó, nói chuyện không ngớt về môn banh tròn với dám bạn, và để biết mấy câu chuyện từng trải hơn thì tôi ngồi ở một tiệm hớt tóc khu tôi ở đặng mà nghe mấy ông già ở đó hồi tưởng về quá khứ huy hoàng của chúng tôi. Tôi nghe nói thuở thập niên 1920 có một cầu thủ Serbia có thể sút rất mạnh đến nỗi ông ấy hạ sát mấy ông thủ môn khi họ tìm cách ngăn trái banh. Mỗi lần ông ấy bước lên chuẩn bị đá phạt thì họ sẽ phải nhanh nhanh đi lấy cho mình một cỗ quan tài. Rốt cuộc liên đoàn bóng đá cho ông ấy một lựa chọn: để bác sĩ lấy ra bớt mấy bắp thịt ở chân hoặc là nghỉ chơi banh. Tôi quên mất chuyện gì xảy ra kế tiếp theo lời người ta kể.

Kì World Cup huỷ hoại đời tôi diễn ra ở Brazil. Nam-tư đã hạ Mexico và Thuỵ-sĩ trong bảng đấu của họ còn Brazil, cũng đánh bại Mexico, lại có trận hoà đáng ngạc nhiên với Thuỵ-sĩ. Chỉ một đội đi tiếp vào vòng chung cuộc, vậy là tất cả những gì Nam-tư cần làm là hoà nước chủ nhà. Do chúng tôi có một đội mạnh, nhiệm vụ này ắt là dễ òm. Tuy vậy có một vấn đề. Các trận đấu được truyền tin quá giờ đi ngủ của tôi, nên theo lệ thì tôi cần ở trên giường lúc đó chứ không phải ngồi thu mình trong căn phòng khách tối tăm nghe radio có âm thanh đã được vặn nhỏ. Mẹ tôi hoàn toàn không quan tâm gì môn banh tròn. Khi hàng xóm chạy ra đường hò reo vì đội nhà có chiến thắng trọng đại nào đó hoặc khi họ ném radio ra khỏi cửa sổ vì đội nhà thu trận, mẹ tôi cứ đi quanh muốn biết xem mọi người bị cái giống gì vậy.

Cái đêm diễn ra trận quan trọng với Brazil, tôi vờ là mình sắp đi ngủ. Thay vì đi ngủ, tôi nằm trên giường cố hình dung cảnh hai đội làm nóng người trên sân vận động Maracanã ở Rio. Bà mẹ tội nghiệp, mẹ không chỉ không biết ai là Barbosa, Augusto, Juvenal, Zizinho, Jair, Chico và Ademir, mà mẹ còn không biết tên các cầu thủ của nước chúng tôi. Khi tôi lẻn tới được chỗ radio, trận đấu đã bắt đầu rồi. Tôi nhớ tiếsneakng ồn của đám đông, giọng hào hứng của phát thanh viên như thể một quả penalty đã được thổi hoặc một bàn thắng đã được ghi. Bất thần radio tắt ngúm. Tôi vặn tới lui các núm, kiểm tra dây cắm điện và hộp cầu chì trong phòng bếp, nhưng tôi không làm gì được. Tôi ngồi thật lâu áp tai vào cái radio tắt ngúm hi vọng một phép mầu. Sáng hôm sau, tôi dậy trước mọi người trong nhà và chạy ra đường mua tờ báo. Tôi đi tìm một lúc mới thấy có quầy báo mở và mất cả một khoảng thiên thu để tìm thấy trang có tỉ số trận đấu. Ý nghĩ ban đầu của tôi là, mình còn đang ngủ. Cái tôi thấy làm tôi sốc ngang với việc thấy một đống gạch đá vụn vỡ sau màn oanh tạc vào chỗ trước đây là một toà nhà. Brazil đã hạ Nam-tư 2-0. Với những cầu thủ tài ba và chiến lược mà tôi đã đặt ra cho đội chúng tôi suốt cả đêm rồi, điều này không thể xảy ra được. Tôi vẫn không tin chuyện đó lại xảy ra. Tôi biết sổ sách ghi chép thành tích cho kì World Cup 1950 nói gì, nhưng ai đó cần phải đi đến tận cùng vụ này và xác minh xem liệu tỉ số của trận đó có được tường trình đúng không.

Đoàn Duy chuyển ngữ

Nguồn:

Charles Simic; Dead Radio; trong The Global Game: Writers on Soccer (biên tập bởi John Turnbull, Thom Satterlee & Alon Raab); University of Nebraska Press, 2008.