Clarice Lispector - Câu chuyện thứ năm

Clarice Lispector

Câu chuyện thứ năm

 

Câu chuyện này có thể mang tên “Những bức tượng”. Một cái tên khả dĩ khác là “Cuộc mưu sát”. Và còn có thể là “Cách giết bọn gián”. Vậy nên tôi sẽ kể ít nhất ba câu chuyện, thảy đều thật vì lẽ chúng không mâu thuẫn nhau. Mặc dù là một câu chuyện đơn nhất, chúng hẳn sẽ là một nghìn lẻ một câu chuyện, nếu tôi có được một nghìn lẻ một đêm.

Câu chuyện đầu tiên, “Cách giết bọn gián”, bắt đầu thế này: ngày nọ tôi than phiền về việc có gián. Cô kia nghe lỏm được. Cô đưa cho tôi công thức làm ra món giết chúng. Tôi sẽ trộn đường, bột mì và thạch cao với tỉ lệ bằng nhau. Bột mì và đường sẽ thu hút chúng, thạch cao sẽ làm khô cứng chúng từ bên trong. Tôi làm như vậy. Chúng chết queo.

Câu chuyện khác thực ra lại là câu chuyện đầu tiên và có tên “Cuộc mưu sát”. Nó bắt đầu thế này: ngày nọ tôi than phiền về việc có gián. Cô kia nghe lỏm được. Công thức xuất hiện tiếp sau đó. Và rồi đến chuyện giết gián. Sự thật là tôi chỉ than phiền về lũ gián một cách chung chung thôi, bởi chúng thậm chí đâu phải của tôi: chúng thuộc về tầng trệt và chúng sẽ leo lên đường ống nước toà nhà tới nhà chúng tôi. Chỉ ở thời điểm tôi sửa soạn cái hỗn hợp đó thì chúng mới thuộc về tôi. Khi ấy, nhân danh chúng tôi, tôi bắt đầu cân đong các thành phần bằng sự tập trung có phần mãnh liệt. Một cơn bực tức mô hồ phát sinh trong tôi, một cảm giác phẫn nộ. Ban ngày bọn gián vô hình và không ai tin rằng có thứ tai vạ bí mật đương gặm nhắm căn hộ bình an dường này. Nhưng nếu chúng, tựa như các thứ tai vạ bí mật, ngủ vào buổi ban ngày, thì tôi sẽ ở đó sửa soạn độc dược cho buổi tối. Tỉ mỉ, hăng hái, tôi pha chế thức linh dược gây nên cái chết dằng dai. Một nỗi sợ trong hào hứng và cái tai vạ bí mật của riêng tôi đã đưa lối dẫn đường cho tôi. Giờ đây lòng lạnh băng tôi chỉ muốn một điều: giết mọi con gián trên đời này. Bọn gián cứ leo lên các đường ống trong lúc chúng tôi, người mỏi mệt, đang nằm mộng. Và nhìn xem, bài thuốc đã sẵn sàng, trắng muốt. Như thể dành cho bọn gián khôn như tôi, tôi khéo léo rắc thứ bột đó đến khi nó trông như một thứ thuộc về tự nhiên vậy. Từ giường mình, trong cảnh lặng im của căn hộ, tôi hình dung chúng bò từng con một lên chỗ phòng giặt đồ, ở đó màn đêm đương ngủ, chỉ mỗi chiếc khăn cảnh giác trên dây phơi đồ. Mấy tiếng sau tôi thức giấc, giật mình khi nhận ra trễ quá rồi. Trời đã bừng sáng. Tôi băng qua phòng bếp. Ở đàng kia là bọn chúng nằm trên sàn phòng giặt, cứng đơ, to tướng. Tôi đã giết chóc trong đêm. Nhân danh chúng tôi, ngày đã tỏ rạng. Ở khu nhà lụp xụp trên kia, con gà trống gáy.

Giờ đây bắt đầu câu chuyện thứ ba, một câu chuyện về “Những bức tượng”. Nó bắt đầu bằng chuyện tôi than phiền về việc có gián. Đoạn xuất hiện một cô y vậy. Chuyện diễn tiến cho đến chỗ, lúc gần sáng, tôi thức giấc và vẫn còn ngái ngủ băng qua phòng bếp. Thậm chí ngái ngủ hơn tôi chính là căn phòng nhìn từ góc độ sàn nhà lát gạch. Và trong cảnh mờ tối của bình minh, cái ánh sáng tia tía vốn làm mọi thứ thêm xa cách, tôi phát hiện dưới chân mình các bóng hình và các hình thù màu trắng: hàng tá bức tượng rải rác, cứng ngắc. Bọn gián khô cứng từ bên trong. Một số nằm ngửa bụng. Một số khác đang dở dang một động tác gì đó không bao giờ hoàn tất. Miệng một số con còn vương chút thức ăn trắng. Tôi là chứng nhân đầu tiên của buổi rạng đông xứ Pompeii. Tôi biết đêm qua diễn ra thế nào. Tôi biết về cuộc đú đởn truy hoan trong màn đêm. Bên trong một số con, thạch cao có lẽ khô cứng từ từ như một tiến trình hữu cơ vậy, và với các cử động càng lúc càng khổ sở, chúng hẳn sẽ lên cơn vồ vập khiến cuộc hoan lạc buổi đêm thêm mãnh liệt, gắng thoát khỏi cái bên trong của chúng. Cho đến khi chúng hoá thành đá, trong cơn sửng sốt ngây thơ, và kèm ánh nhìn đầy trách móc thương đau như thế, như thế. Những con khác – bị đột kích bởi chính bộ lòng của mình, thậm chí còn không cảm thấy chút gì về chuyện cái khuôn bên trong đương bị hoá đá! – chúng kết tinh đột ngột, giống như một từ bị tước đi ngay cửa miệng: anh là người em... Chúng, những kẻ lấy danh của ái tình mà làm chơi, cứ hát ca suốt cả đêm hè. Trong khi con đằng kia, với cái râu màu nâu vấy màu trắng, hẳn đã nhận ra quá trễ tràng rằng nó bị ướp xác chính là do không biết cách đón lấy các thứ trong đời mình bằng vẻ mê li dưng không mà có chẳng nhằm điều chi: “vì tôi đã nhìn quá sâu bên trong mình! Vì tôi đã nhìn quá sâu bên trong...” – từ độ cao lạnh lùng của con người tôi nhìn vào cảnh huỷ diệt của một thế giới. Ngày rạng tỏ. Đây đó cái râu của một con gián chết nhẹ rung khô khốc trong làn gió thoảng. Từ câu chuyện trước, con gà trống gáy lên.

Câu chuyện thứ tư mở ra một kỉ nguyên mới ở nhà. Nó khởi đầu như ta đã biết: tôi than phiền chuyện có gián. Câu chuyện tiếp diễn đến thời điểm tôi thấy những tượng đài thạch cao. Chết chóc, phải. Nhưng tôi nhìn về phía các đường ống, từ chỗ đó vào chính đêm này một quần thể sinh vật sống và chậm rãi sẽ lại hiện hình xếp thành hàng một mà đi. Vậy liệu tôi có nên làm lại cái chất đường trí mạng đó hàng đêm? như một kẻ không sao ngủ được nữa nếu thiếu đi cơn háo hức của một nghi thức nào đấy. Và mọi bình minh sẽ dẫn tôi đang ngái ngủ đến chái nhà kia? lòng mê nghiện cái chuyện đến chào các bức tượng được dựng lên bởi buổi đêm đẫm mồ hôi của tôi. Tôi run lên trong cơn khoái lạc gớm ghê trước ảo tượng về cuộc sống hai mặt của một ả thuật sĩ. Và tôi cũng run lên trước dấu hiệu thạch cao khô cứng: lòng mê nghiện sống nó sẽ làm vỡ tung cái khuôn bên trong của tôi Một thời khắc cay nghiệt khi phải chọn giữa hai con đường mà tôi nghĩ chúng sẽ giã biệt nhau, và bảo đảm rằng lựa chọn nào cũng là một hi sinh: tôi hoặc hồn tôi. Tôi đã chọn. Và hôm nay tôi thầm trưng trong lòng mình một ra tấm biển đức hạnh: “Ngôi nhà này đã được khử trùng.”

Câu chuyện thứ năm mang tên “Leibniz và tính siêu việt của ái tình chốn Polynesia”. Nó khởi đầu như vầy: tôi than phiền về chuyện có gián.

Đoàn Duy chuyển ngữ từ bản Anh văn của Katrina Dodson
 

Nguồn:

Clarice Lispector; The Fifth Story; The Complete Stories (bản dịch Anh văn của Katrina Dodson); New Directions, 2015.