Adam Zagajewski - Từ thế giới khác

Adam Zagajewski

Từ thế giới khác

Các bài thơ đến từ thế giới khác. Từ thế giới nào? Từ thế giới nơi đời sống nội tâm nó sống. Thế giới ấy ở đâu? Tôi không biết nổi. Các ý tưởng, các ẩn dụ và các tâm cảnh đến từ thế giới khác. Đôi khi chúng chất ngất niềm tin cao kì, lúc khác chúng toát ra sự khinh miệt hay mỉa mai. Chúng xuất hiện ở những thời điểm lạ lùng, không ai mời, không ai báo trước. Ấy thế khi chúng được kêu gọi, chúng lại muốn tránh đi không lộ diện.

Trên các con phố Paris, các diễn viên kịch câm hay xuất hiện làm trò tiêu khiển cho đám đông xem bằng cách bắt chước dáng đi của một người qua đường nghiêm trang nào đó đang hối hảo đến sở làm, mang cái cặp nặng trịch trên tay và những ý nghĩ nặng trịch trong đầu. Họ sẽ đi theo người đó, bắt chước đến từng chi tiết trong lối di chuyển, khuôn mặt, dáng đi đứng, vẻ nghiêm trang, vẻ hối hảo, vẻ miệt mài của người đó. Vào cái giây phút người qua đường đó nhận thấy rằng đi theo y là một con khỉ di động đương nhại y, cuộc vui kết thúc, mọi người cười phá lên, còn nạn nhân của trò đùa sẽ nhanh bước chân và lẩn vào một con đường nhỏ; người diễn viên ấy sau đó cúi chào và thu tiền.

Cuộc sống của tinh thần làm trò khỉ bắt chước thế giới nghiêm trang của chính trị, lịch sử và kinh tế theo cùng lối như vậy. Nó đi ngay đằng sau thế giới đó, từng bước một, lúc buồn lúc vui. Nó đi theo thế giới thực như một thần hộ mệnh tóc đỏ rồ điên rồi kêu la hoặc phá lên cười, chơi vĩ cầm hoặc đọc thơ ra tiếng. Khi thực tại cuối cùng nhận thấy nó không một mình, thì cái bóng ma kia cúi chào công chúng rồi mất dạng.

Các  bài thơ đến từ thế giới khác. Từ đâu? Tôi không biết.

Đoàn Duy chuyển ngữ từ bản Anh văn của Lillian Vallee

Nguồn:
Adam Zagajewski; From Another World; Two Cities: On Exile, History, and the Imagination (bản dịch Anh văn của Lillian Vallee); The University of Georgia Press, 2002.