Anne Carson - Eros, niềm ngọt-đắng - Lời tựa

‘Con vụ’ của Kafka là một truyện về một triết gia dành thời giờ rỗi quanh bọn trẻ để ông có thể tóm lấy mấy con vụ đang xoay của chúng. Bắt lấy một con vụ còn đang xoay là việc làm cho ông thấy vui trong khoảnh khắc với niềm tin “rằng sự hiểu biết về bất kì chi tiết nào, sự hiểu biết về con vụ đang xoay chẳng hạn, là đủ cho sự hiểu biết về muôn sự.” Lòng ghê tởm theo sau niềm hoan khoái gần như ngay tức thì và ông ném con vụ xuống, bước đi khỏi. Ấy vậy hi vọng về sự hiểu biết tiếp tục lấp đầy ông mỗi lần bọn trẻ bắt đầu sửa soạn xoay tròn con vụ: “ngay khi con vụ bắt đầu xoay tròn và ông chạy hết hơi theo sau nó, niềm hi vọng chuyển sang trạng thái tất định nhưng khi ông cầm miếng gỗ ngô nghê đó trong tay thì ông lại thấy buồn nôn.”

Truyện này về niềm hoan khoái mà ta tiếp nhận theo ẩn dụ. Một ý nghĩa xoay tròn, giữ thẳng đứng trên một trục của sự thông thường vốn được sắp cùng với các thường quy về hàm nghĩa và biểu thị, mà tuy vậy: xoay tròn là việc không bình thường, và yểm đi sự thẳng đứng bình thường bằng chuyển động kì ảo này là chuyện không thích đáng (impertinent). Cái gì là mối liên hệ giữa sự không thích đáng đối với hi vọng về sự hiểu biết? Đối với niềm hoan khoái?

Truyện này nói đến lí do ta yêu việc sa vào tình yêu. Cái đẹp xoay tròn và trí óc dịch di. Bắt lấy cái đẹp hẳn là hiểu làm sao có thể có được tính ổn định không thích đáng ở trạng thái chóng mặt kia. Nhưng không, hoan khoái đâu cầu vươn xa đến vậy. Chạy hết hơi, mà chưa tới nơi, bản thân việc đó gây hoan khoái, một khoảnh khắc treo đó về niềm hi vọng đang sống.

Trấn áp sự không thích đáng không phải là mục đích của kẻ yêu. Tôi cũng không tin được là triết gia này thực sự đuổi theo sự hiểu biết.

Đúng hơn, ông đã trở thành một triết gia (tức người có cái nghề lấy làm hoan khoái trong sự hiểu biết) hòng cung ứng cho chính mình những cái cớ cho việc đuổi theo các con vụ.

Emily Dickinson - [Để lấp khoảng hổng]

Để lấp khoảng hổng
Chèn vào thứ gây nên nó —
Bịt nó lại
Bằng cái khác — và nó sẽ há rộng thêm —
Ngươi đâu thể khép liền miệng vực thẳm
Bằng không khí.

Hilde Domin - Thi thơ

Thi thơ

cái không-lời

nó trải ra

ở giữa

lời và lời

W. S. Mersin - Cách biệt

Cách biệt

Người đi gây khuyết vắng thấu xuyên tôi
Như sợi chỉ mà xuyên trôn kim.
Bao chuyện tôi làm thảy có đường may bằng màu của khuyết.

Ezra Pound - Ở một nhà ga tàu điện ngầm đó

Ở một nhà ga tàu điện ngầm đó

Bóng thoáng hiện ra những khuôn mặt này trong đám đông:
Mấy cánh hoa trên cành ướt, thẫm đen.

Charles Simic - Cuộc cờ chiều hôm

Cuộc cờ chiều hôm

Hậu Đen được giơ cao
Trong tay cha, một bàn tay giận căm.

Louise Glück - Đợt tuyết đầu

Đợt tuyết đầu

Tợ trẻ con, đất rồi cũng đi ngủ,

chuyện đời thế đó ta nghe.

Nhưng con không mỏi mệt, đất nói.

Bà mẹ bèn nói rằng, Không mỏi mệt là con còn mỏi mệt đây là mẹ—

Trên khuôn mặt bà mẹ điều ấy mi thấy rõ, ai ai cũng rõ.

Vậy nên tuyết phải rơi rơi, giấc ngủ phải tới.

Bởi bà mẹ đây sầu não đời chí tận mạng

và cần lặng yên.

W. B. Yeats - Cù lao hồ Innisfree

Cù lao hồ Innisfree

Ta sẽ đứng dậy và đi ngay, và đi tới Innisfree,
Và một buồng nhỏ dựng lên, từ đất sét từ phên ta cất lấy;
Chín hàng cây đậu ta vun trồng, bầy ong một tổ ở đàng đây,
Riêng ta thôi giữa rừng thưa ong bay rộn rã.

Và ta sẽ có chút bình an chốn đó, bởi bình an đến nhỉ nhỏ lai rai,
Nhỉ nhỏ từ bao tấm màn sớm mai vọng ra tiếng kêu bầy dế;
Chốn đó ánh nhấp nháy khắp đêm, và trưa rực tím một màu,
Và bao cánh chim hồng tước khắp buổi chiều hôm.

Ta sẽ đứng dậy và đi ngay, bởi suốt cả đêm cả ngày
Ta nghe nước vỗ bờ hồ những thanh âm trầm thấp miên man;
Còn ta đứng đây ở lòng đường, hay trên vệ đường xám ấy,
Nghe thấy nó từ giữa thăm thẳm tâm can.

Franz Kafka - Cách ngôn 1

Con đường chân thực đi dọc theo một dây được căng ra không phải trên cao, mà sà ngay bên trên mặt đất. Nó dường như được đặt ra để gây vấp vướng hơn là để người ta bước đi trên đó.

Đoàn Duy chuyển ngữ từ bản Anh văn

-----

Bình chú của Reiner Stach:

"Kafka có vẻ tìm thấy mô-típ về sợi dây trong một câu chuyện của phái Ḥăsīdus mà ông đọc được trước đấy ít lâu, trong đó hai người đàn ông bị kết án tử có thể cứu lấy mạng mình bằng cách đi trên sợi dây căng ngang qua một cái ao. Khi người đầu tiên qua được phía bên kia, y nói với người còn lại rằng: 'Điều quan trọng nhất là đừng quên, dù trong một giây, rằng anh đang đi trên dây và mạng anh đang gặp hiểm nguy.' Trong câu chuyện này, sợi dây có tác dụng như một ẩn dụ tường minh cho 'con đường . . . đến tín phụng chân thực', còn Kafka dựa vào luận lí của chính ảnh tượng này. Theo cách ông thấy, sợi dây quả tình nằm trên con đường cho đến thời điểm mà ta có quyết định bước lên sợi dây đó."

Câu cuối cùng trong đoạn bình chú trên có thể hiểu rõ hơn nếu ta đối chiếu với một câu cách ngôn khác của Kafka, như sau:

"Es gibt ein Ziel, aber keinen Weg; was wir Weg nennen, ist Zögern." (There is a destination but no path; what we call the path is hesitation.)

[Có một điểm đến, mà không có đường; cái mà ta gọi là đường, nó là sự do dự.]

Nguồn:

Franz Kafka; The Aphorisms of Franz Kafka (bản dịch Anh văn của Shelley Frisch, biên tập, giới thiệu và bình chú bởi Reiner Stach); Princeton University Press, 2022.

Emily Dickinson - [Nhìn lại thời gian, với đôi mắt hiền]

Nhìn lại Thời gian, với đôi mắt hiền –
Tận sức y làm vốn lẽ mười mươi –
Êm ả chìm run run ánh dương đó
Về phía đàng Tây của Bản tính Người –

Jon Fosse - Thánh vịnh cho đêm

Thánh vịnh cho đêm

Có miền đất nọ nó mở toang ra
một thăm thẳm màn đêm đen
và lẩn trong đó hồn và thân ta
đến muôn một cũng còn đâu

Có một đêm nọ tương ngộ cùng mi
và đón nhận mi thật đằm
và để mi an nghỉ miên miết,
tay mi, hồn mi, và bàn chân đó

Có đó Chúa trời ở trong muôn nơi,
trong đất và buổi đêm rộn ràng
hồn mi là Ngài, mi đáng công Ngài
mi rọi tình yêu nơi thiên đàng

Ezra Pound - Το Καλόν

Το Καλόν 

Ngay cả khi ta mộng thì mi vẫn giấu mình trong mắt ta
Rồi đưa ta chỉ những con đòi nhà mi.

Sappho & Mary Barnard - (3)

Đứng đó cạnh bên giường tôi

Mang đôi hài kim sắc
Bình minh thời khắc ấy
Lay gọi tôi thức tỉnh

Philip Larkin - [Đây là điều thứ nhất]

Đây là điều thứ nhất
Mà tôi hiểu bấy lâu:
Thời gian là tiếng vọng của cây rìu
Bên trong cánh rừng.

William Morris - Những tiếng vọng nơi mái Tình

 Những tiếng vọng nơi mái Tình 

Tình mang đến mọi điều, nương đó ta sống đời mẩn mê
"Tình lấy đi mọi điều, chẳng trả chi dẫu là muôn một."

Tình mở đôi môi này vốn dễ thường câm lặng bấy lâu:
"Tình đóng đôi môi này nơi phát ra hàng bao điều lành."

Tình làm sáng đôi mắt dễ thường chẳng khi nào được thấy;
"Tình làm mờ đôi mắt chỉ còn biết nàng và tôi đây."

Tình xoay đời theo đường vui, chẳng còn lại chi mà thiết:
"Tình xoay đời theo đường sầu, vọng cầu hư rỗng thế thôi."

Tình đổi thay bao điều, chớ đổi chi nữa lòng tôi đây!
"Tình đổi thay bao điều, xin hãy đổi lòng sầu đau này!"

Tình thiêu rụi thế gian thành thiên đàng phước hạnh khôn ngớt,
"Tình thiêu rụi thế gian thành trống không cùng bao day dứt."

Và chốn này còn lại đôi ta, và việc chi nữa ta cần làm:
"Và tôi bị bỏ lại một thân, và ai khiến việc tôi bận lòng?"

Ta ngợi ca mi hỡi Tình, cho bao tột ngần sướng vui!
"Phải chăng ngợi ca không đáng bởi đời tuyền vận bại suy?"

Derek Walcott - Kẻ đắm tàu

Kẻ đắm tàu

Con mắt đói lả nó ngấu nghiến cảnh biển hòng có được một
Mẩu tàu thuỷ.

Chân trời căng ngang nó một sợi chỉ đến vô cùng.

Robert Bly - Sống hoặc không

Sống hoặc không

"Sống" tức là nhặt lên những miểng vụn của cái chết
Như đứa trẻ nhặt lên mấy mẩu vụn bên dưới chiếc bàn.
"Tồn tại" tức là thả miếng bánh mì sau lưng ta trên lối nọ
Lòng mong mỏi lũ chim thấy được mấy mẩu vụn rồi ăn.
"Sống" là lao tới ăn trọn cái chết riêng ta,
Như đầu máy xe lửa vươn cánh tay bắt thư, hối hả tiến vào buổi đêm.

Zbigniew Herbert - Lịch sử về Minotaur

Lịch sử chân thực của vương tử Minotaur được kể trong bản văn chưa giải mã bằng tiếng linearne A [Linear A]. Mặc cho lời đồn về sau, anh chính là con trai thực sự của vua Minos và Pazyfae [Pasiphaē]. Cậu bé sinh ra khoẻ mạnh, nhưng có cái đầu lớn bất thường – theo đó mà mấy vị thầy toán mệnh đọc ra thành dấu hiệu của minh triết trong tương lai. Thực tế qua tháng năm thì Minotaur sinh trưởng thành một kẻ ngốc tráng kiện, hơi chút ưu uất. Nhà vua quyết định phó mặc anh cho thầy tư tế lo đường học vấn. Nhưng các thầy tư tế giải thích rằng họ không thể chấp thuận vị vương tử trí óc bạc nhược này, bởi điều đó có thể làm suy giảm quyền uy của tín ngưỡng, vốn đã bị tổn hại bởi sự phát minh bánh xe.

Elizabeth Barrett Browning - Thi nhân và chim

Một đám người đời nói với thi nhân – ‘Hãy đi ra ngay khỏi chỗ bọn ta!
Khi bọn ta nghĩ sự đời thế tục, mi ca khúc thánh thần.
Đàng kia một sơn ca nâu nhỏ linh lung, nó an vị ở ngõ vào ra
Làm nên điệu nhạc vừa tai hơn mọi khúc ca do mi bày biện!’

Thi nhân ra đi trong nức nở – sơn ca lặng ngừng khúc hát vang;
‘Này sơn ca nhà mi, cớ gì lại dứt đi thanh âm ngọt dịu?’
– ‘Sự đời thế tục xướng lên nào đặng, thi nhân nhà trời chốn đây xa vắng,
Cùng hoà âm tột bực gồm thâu mọi thấp hèn tối hạ dưới vầng dương.’

Thi nhân ra đi trong nức nở – chết nơi xứ người, kiệt cùng thay –
Chim bay đến nấm mồ nằm chết đó, giữa muôn rền rĩ khóc kêu –
Trong lần sau cuối tới chốn đây, tôi thề rằng âm nhạc còn đó
Duy mỗi điệu khúc thi nhân ấy, chứ nào còn vọng tiếng sơn ca.

Anne Carson - Ôi một thoáng mê tình trong sầu âu

Em thích một đêm ròng bên người với đôi mắt khép đóng
Hạnh vận là đây - người ở nơi này
xuất hiện
cùng bao vì sao!
Lữ hành rong ruổi em đi
khắp trong trí óc khắp cả hồn em
và
người đàng kia
gối khuỵu bên vệ đường
cùng mấy món dụng cụ
sửa này chữa kia
Trao em một thế giới, người lấy đi thế giới em từng là.

Anne Carson - Bình về phiến đoạn 31 của Sappho

 

Chuyện gì xảy ra nếu tôi bắt đầu một bài luận bàn về những vấn đề tinh thần bằng việc dẫn ra một bài thơ thoạt đầu trông có vẻ không có tính tinh thần chút nào. Phiến đoạn 31 của Sappho như sau:

 

Tôi trông anh dường ngang bằng với thần minh, một người
nào đó đối diện bạn
ngồi và nghe sát
với tiếng nói ngọt

cùng tiếng cười yêu của bạn – ôi nó
làm con tim trong ngực tôi như cất cánh
bởi khi tôi nhìn anh, dẫu một thoáng, không lời nói nào
còn lại trong tôi

không: tiếng nói đứt đoạn và ngọn lửa
mỏng mảnh chạy riết dưới làn da
và trong đôi mắt không thấy gì và tiếng thùm thụp
vang đầy tai

và mồ hôi lạnh tóm lấy tôi và cơn run
siết cả người tôi, xanh tươi hơn cỏ
là tôi và chết đi – hay gần vậy
tôi trông tôi dường như thế.

Nhưng tất cả đều được khích, bởi ngay một người kiệt cùng...

W. H. Auden - Tôi không là máy ảnh

 Tôi không là máy ảnh

Sự sống được thu nhiếp thành ảnh luôn hoặc là thứ mọn hoặc là đã được khử trùng rồi.

eugen rosenstock-huessy

 

Mắt thấy được gọi là Nhìn
tức thị ý ta ngụ rằng
mọi khách thể thảy là chủ thể.

***

Cái ta không gọi tên
hay chiêm ngắm như một biểu tượng
nó vuột đi khỏi chú ý trong ta.

***

Ta không bao giờ nhìn hai con người
hoặc một con người hai lần
theo cùng một lối.

***

Quả bất nhã hết sức khi chụp cận cảnh và, ngoại trừ
lúc phát cơn nộ, ta không làm vậy:
hai tình nhân, tiến lại hôn nhau,
theo bản năng họ nhắm mắt trước khuôn mặt họ
có thể lược giản thành
những nét tư liệu giải phẫu.

***

Dòm qua ống kính hẳn dạy ta đôi điều:
mỗi lần làm vậy, dẫu thế, nên có lời tạ lỗi
các thứ xa biệt hay bé nhỏ bởi đã xâm
vào nét đặc dị của chúng.

***

Máy ảnh ghi lại
các sự tình trực quan: tức là
thảy có lẽ đều hư cấu.

***

Cảnh chớp lại làm hỏng đi Quá khứ:
Chúng quên mất
Cái hiện tại đương làm ghi nhớ.

***

Trên màn ảnh ta chỉ có thể
chứng kiến được hành vi của người đời:
Chọn là chuyện của người cầm máy.

***

Máy ảnh có thể làm
tiếng cười hiện ra đích đáng, nhưng phải
hạ bậc sầu đau.

Julia Hartwig - Thế thôi sao? | Is That All?

Bài thơ có đáng là gì nếu nó không bày nên một phép mầu?
Một bà mẹ được tái sinh và một lần nữa xoa xoa đầu ta.
Ta lãng quên cái chết của riêng mình, và đôi chân ta không thương đau bao giờ.
Không ai nói quá nhiều. Thôi hết nói chuyện đạo lí, cũng thôi luôn cả chuyện phô bày này kia. Mọi người ai nấy sống theo thước đo của mình. Ăn vận và lau chùi đâu có ngốn thời gian.
Con trẻ nào phải bản biếm hoạ của mẹ cha, và mẹ cha, luôn tuổi xuân, một hôm rời nhà bách bộ trước khi trời ngả bóng tà dương.
Vậy ra phép mầu mà ta kì vọng có thế thôi sao?

Đoàn Duy chuyển ngữ từ bản Anh văn

 

Robert Louis Stevenson - Cơn gió | The Wind

Ta thấy gió tung diều lên tầng cao,
Phù thổi muôn chim quanh trời chao liệng;
Nơi nơi lướt qua ta nghe hơi gió,
Tựa váy nường sột soạt đám cỏ xanh -
      Gió ơi, thổi quanh quanh cả một ngày,
      Gió hỡi, hát vang khúc ca nơi đây!

Ta thấy hết dường bao chuyện gió làm,
Ấy mà gió giấu mình giấu luôn luôn.
Cảm thấy gió đẩy, nghe thấy gió kêu,
Chỉ không biết gió là cái chi chi -
      Gió ơi, thổi quanh quanh cả một ngày,
      Gió hỡi, hát vang khúc ca nơi đây!

Tên kia, mạnh dữ đa lạnh dữ đa,
Tên gió kia, đương hoa hay đã già?
Là quái thú nơi đồng xanh cây cỏ,
Hay chỉ là đứa trẻ bạo hơn ta?
      Gió ơi, thổi quanh quanh cả một ngày,
      Gió hỡi, hát vang khúc ca nơi đây! 

Robert Louis Stevenson - Đến giờ dậy | Time to Rise

Đến giờ dậy 

Một chim non mỏ vàng ở chốn ấy
Nhảy tót lên bậu cửa nhà ai
Mắt ánh ngời nhướng lên rồi ới
"Xấu chưa kìa, bé mơ ngủ ơi!"

Margaret Atwood - Sát nhân trong tối

Margaret Atwood

Sát nhân trong tối

Đây là trò chơi mà tôi chơi chỉ mới hai lần. Lần đầu hồi tôi lớp năm, tôi chơi trò này ở một tầng hầm, tầng hầm của một căn nhà lớn thuộc về cha mẹ của một cô bé tên là Louise. Có bàn bi-da lỗ dưới tầng hầm đó nhưng chẳng ai trong số chúng tôi biết gì về món bi-da lỗ này. Còn có một cây dương cầm loại tự động. Sau một hồi thì chúng tôi phát chán cái việc cứ bỏ mấy cuộn phiếu đục lỗ vào cây đàn rồi xem mấy phím đàn tự chúng nâng lên hạ xuống, giống như một thứ trong một cuốn phim chiếu lúc đêm muộn ngay trước khi bạn thấy người chết. Tôi phải lòng yêu một thằng nhỏ tên là Bill, thằng này thì phải lòng yêu Louise. Thằng nhỏ kia, tôi chẳng tài nào nhớ tên nổi, thì lại phải lòng yêu tôi. Chẳng ai biết được Louise phải lòng yêu ai.

Vậy lại chúng tôi tắt đèn dưới tầng hầm và chơi trò “Sát nhân trong tối”, một trò khiến đám con trai vui thú vì có thể đặt tay quanh cổ bọn con gái và khiến đám con gái vui thú vì được la hét. Niềm hào hứng gần như vượt quá cái chúng tôi có thể kham nổi, nhưng may thay cha mẹ Louise về nhà và hỏi bọn tôi là bọn tôi đang nghĩ mình đang làm cái trò gì đó.

Margaret Atwood - Chế chất độc

Margaret Atwood

Chế chất độc

Khi tôi năm tuổi, anh em tôi đi chế chất độc. Thuở ấy chúng tôi sống ở một thành phố, nhưng dù vậy thì chúng tôi vẫn cứ chế chất độc. Chúng tôi giữ nó trong một cái hộp sơn để bên dưới căn nhà một người nọ và chúng tôi bỏ đủ thứ độc hai vào đó, nhưng thứ mà chúng tôi có thể nghĩ đến: nấm độc, chuột chết, mấy quả thanh lương trà trông không độc hại nhưng có vẻ là có độc, nước đái mà chúng tôi để dành nhằm cho vào hộp này. Đến hồi cái hộp đầy thì mọi thứ trong đó rất là độc hại.

Vấn đề là sau khi đã chế ra chất độc thì chúng tôi đâu thể cứ để nó ở đó. Chúng tôi phải làm gì với chất độc này. Chúng tôi không muốn cho nó vào thức ăn của người ta, nhưng chúng tôi muốn có một mục tiêu, một sự hoàn tất. Chúng tôi không mang lòng ghét bỏ ai đủ để làm thế, chuyện này thật là khó.

Tôi không nhớ nổi là rốt cuộc thì chúng tôi làm gì với chất độc. Chúng tôi để nó bên dưới góc căn nhà kia, vốn làm bằng gỗ va có màu vàng nâu? Chúng tôi đã ném nó vào ai đó chăng, một đứa nhỏ vô hại chẳng hạn? Chúng tôi không dám làm với người lớn. Liệu đây có phải là hình ảnh đích thực mà tôi có đựox, một khuôn mặt tuôn trào nước mắt và mấy quả thanh lương trà màu đỏ, đột nhiên nhận biết được chất độc này rốt cuộc là độc hại thật sự? Hay là chúng tôi đã vứt nó đi, tôi có nhớ mấy quả thanh lương trà đỏ kia lềnh bềnh dưới rãnh nước, trôi vào một đường cống, liệu tôi có vô tội chăng?

Tại sao ban đầu chúng tôi lại đi chế chất độc? Tôi có thể nhớ ra lòng mình hân hoan thế nào khi khuấy trộn và thêm cái này cái kia, một cảm giác làm ra được trọn vẹn một thứ ma mị. Chế chất độc nó cũng vui như làm bánh vậy. Người ta thích chế chất độc. Nếu các vị không hiểu nổi điều này thì các vị không tài nào hiểu nổi bất kỳ thứ gì.

Margaret Atwood - Những cái kết có hậu

Margaret Atwood

Những cái kết có hậu

John và Mary gặp nhau.

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

Nếu bạn muốn một cái kết có hậu, hãy thử trường hợp A.

A. John và Mary yêu nhau rồi cưới nhau. Cả hai đều có công việc lương cao và xứng đáng, và họ đều thấy công việc của mình thật hào hứng và kích thích. Họ mua một căn nhà đẹp xinh. Giá bất động sản tăng lên. Rốt cuộc, khi có thể thuê người giúp việc sống chung nhà, họ sinh ra hai đứa con, và dành hết thời giờ cho chúng. Bọn trẻ lớn lên khoẻ mạnh. John và Mary có đời sống tình dục hào hứng và kích thích và có những người bạn xứng đáng. Họ đi nghỉ mát vui vẻ bên nhau. Họ nghỉ hưu. Cả hai đều có những thú vui mà họ thấy thật hào hứng và kích thích. Cuối cùng thì họ chết. Đến đây câu chuyện kết thúc.

Rainer Maria Rilke - Từ một tháng Tư

Từ một tháng Tư 

Hương rừng lại ngát giữa trời.
Chiền chiện tung cánh tót vời vút bay cao
nâng cả vùng trời trịch nặng trên vai ta;
xuyên qua mấy nhành trơ trụi, ta bỗng thấy một ngày trống vắng -
sau hàng bao chiều mưa dài đằng dài đẵng
giờ khắc tươi mới hiện ra
thấm đẫm ánh dương óng vàng,
ở trước đó, xa xa nhà nọ mấy căn
bao cửa sổ xót đau
bung chạy hốt hãi cánh đập liên hồi.

Rồi trời tĩnh lặng. Mưa rồi cũng êm tiếng rơi
trên ánh lập loè dần tối mịt nơi sỏi đá.
Tiếng động này kia thảy trôi đi hết
Lọt vào khóm chồi non đương ửng đôi ánh nhạt.

José Tolentino Mendonça - Calle Principe 25

Ta bất thần mất đi
những bề sâu cảnh trí
những thần bí kì dị
cả sự sáng rõ ta thề
rằng ta giữ mãi

mà lại tốn nhiều năm
để quên đi ai đó
hôm ấy chỉ lướt nhìn ta

(Dịch từ bản Anh văn của Richard Zenith)

Herberto Helder - [Vô đề] ("Gương tựa vào gương")

Gương tựa vào gương: hình ảnh
sinh ra từ hình ảnh, ô những bề sâu
thần kì của cái tôi, nguồn suối ẩn tàng
bên trong cái khung, ánh sáng tạo ra
đặng cho ánh sáng đó được thấy.

(Dịch từ bản Anh văn của Richard Zenith)

Siegfried Sassoon - Tử thương

Tử thương

Anh với khuôn mặt bệch ướt cùng đôi mắt bi ai
Vời gọi y tá đến hơn cả tiếng rên tiếng thở dài
Nhưng khàn khẽ gấp gảy trong tiếng anh bổng trầm
Từ giọng ảo não: anh đã gắng hết sức bình sinh.

Căn buồng sụp tối; mà anh hãy còn mãi rên xiết
Cất tiếng kêu với gọi ‘Dickie’. ‘Khốn kiếp đám Rừng cây!*
‘Đến giờ đi rồi. Chúa ơi, chuyện này ích chi đây?
Ta chẳng lo được đâu, và trời thì mưa mải miết.’

Lòng tự nhủ anh đã ở nơi nào; bỗng nghe tiếng anh gào la,
‘Chúng tỉa gớm quá! Ê Dickie, đừng nhào ra...
Tôi ngủ thiếp đi... Sáng ra anh đã chết rồi;
Và một Vết Thương Nhẹ nằm mỉm cười trên giường kia.

Fernando Pessoa - Sách của nỗi bất an - 322

Hoàng hôn tản mác theo những cụm mây lơ thơ lan khắp cả bầu trời. Những ánh chiếu dịu nhẹ đủ màu tràn khắp hàng bao lớp khí trên cao và lơ mơ bồng bềnh trôi thỏm vào mảng trời mênh mông lấm bao vết bầm dập thương tâm. Trên những mái nhà cao, nửa phần sáng màu, nửa phần bóng tối, mấy tia nắng uể oải sau cuối của ánh tà dương khoác lấy những sắc màu không thuộc về chúng mà cũng chẳng thuộc về những hình hài mà chúng đậu lên. Một vùng bình yên mênh mông bên trên bề mặt ồn ã của thành phố rồi đây cũng tự nó lắng xuống thành chốn an tĩnh. Vượt trên màu và thanh âm, mọi thứ thảy đều hít vào một hơi thật sâu thật sẽ.

Những toà nhà sơn phết mà mặt trời không trông tới được, chúng dần mang lấy những tông màu xám. Có hơi lạnh quanh những sắc màu xám đậm nhạt khác nhau ấy. Một nỗi bất an bé mọn thiếp ngủ nơi những thung lũng giả cách do đường phố mạo nên. Nó thiếp ngủ và an tĩnh. Rồi dần dà, trên những cụm thấp nhất của đám mây cao kia ánh sáng bắt đầu trở nên âm ám; duy chỉ ở cụm mây nhỏ ấy, lửng lơ trên mọi thứ tựa hồ một đại bàng trắng, mặt trời hãy còn mỉm miệng cười toả ra một ánh vàng xa xăm.

Mọi thứ mà tôi tìm kiếm ở đời bản thân tôi từ bỏ đi chính là bởi tôi phải đi tìm kiếm nó. Tôi giống một kẻ mang trí lơ đãng đi tìm một thứ, rồi trong cơn mộng ảo giữa cuộc tìm ấy, y quên bẵng luôn thứ đó là gì. Thực hơn cả vật được tìm kiếm là cái cử chỉ có thực của đôi bàn tay hiển hiện đương tìm kiếm, xoay lật, nhấc lên, đặt xuống, và chúng tồn tại, dài và trắng, với đúng năm ngón mỗi bên.

Mọi thứ tôi từng có tựa hồ bầu trời vút cao này, đa hình sắc mà tương đồng, toàn những mảnh tả tơi mà một ánh sáng xa xăm không chạm tay tới được, những mẩu vụn rời của một cuộc sống giả hiệu mà cái chết, đứng từ xa, tráng lên lớp vàng kim, bằng cái mỉm cười buồn sầu của sự thật nguyên vẹn. Phải, mọi thứ mà tôi trở nên bấy nay phát xuất từ việc tôi không biết cách kiếm tìm, như một tay phiên hầu của vùng đầm lầy buổi chiều hôm, một ông hoàng bị ruồng rẫy của một đô thành đầy những lăng mộ trống.

Thảy mọi thứ tôi là hay từng là, hoặc thảy mọi thứ tôi nghĩ tôi là hay từng là, đều bất thần mất đi – trong mấy ý nghĩ này của tôi và trong cảnh tiêu tán bất chợt của ánh nắng nơi đám mây cao kia – không còn nắm được cái bí mật, cái sự thật, có lẽ cả cái vận hội vốn có thể ở trong chỗ này chỗ kia vốn lấy sự sống làm lớp đáy dưới cùng. Đây, tựa như ánh dương lảng lơ, là thảy những gì còn lại với tôi, và ở trên bao tấm mái cao cao muôn trạng thì ánh nắng thả đôi bàn tay của nó trượt đi mất, rồi những tấm mái ấy hợp thành một mảng làm hiện ra trước mắt cái bóng tối thầm kín phủ lên hết thảy mọi thứ.

Tựa như giọt nước lừng chừng, chao động, một vì sao nhỏ đầu tiên bừng sáng đằng tít xa.